په‌یكه‌ره‌كه‌ی نه‌فه‌رتیتی
سه‌ڵاح سالار salahsalar@hotmail.com
هه‌فته‌ی رابردووتر (زاهی حه‌واس) ئه‌مینداری ئه‌نجومه‌نی باڵای شوێنه‌واری میسریی تیشكی خسته‌وه‌سه‌ر دزینی په‌یكه‌ری شاژنه گه‌وره‌كه‌ی سه‌رده‌می فیرعه‌ونه‌كانی میسر (نه‌فه‌رتیتی)، كه نزیكه‌ی سه‌ده‌یه‌كه دزراوه‌و له مۆزه‌خانه‌یه‌كی ئه‌ڵمانیا جێگیر كراوه، ئه‌مجاره‌ش وه‌ك جارانی رابردوو شوێنه‌وارناسانی میسر داوای گه‌ڕانه‌وه‌ی په‌یكه‌ری شاژنه‌كه‌یان ده‌كه‌نه‌وه، نه‌فه‌رتیتی (جوانه‌كه گه‌یشت)، هاوسه‌ری (ئامونحوتیپ)ی چواره‌م بوو، كه دواتر به‌هۆی گۆڕینی بیروباوه‌ڕی ئایینه‌كه‌یه‌وه ناوی خۆی گۆڕیی بۆ (ئه‌خناتوون)، لێره‌دا مه‌ستمان گێڕانه‌وه‌یه‌كی مێژوویی نییه، به‌ڵكو ده‌مانه‌وێت قسه له‌سه‌ر لێكچوونێك بكه‌ین له نێوان ئه‌وێ و ئێره. له‌و رۆژه‌وه‌ی به‌عسییه‌كان جڵه‌وی فه‌رمانڕه‌وایی عێراقیان گرته ده‌ست كه ئێمه‌ش به‌شێكی لكێنراوین پێیه‌وه، ئیدی كاروانی كوشتارو ماڵوێرانی رووی له‌م وڵاته كرد، چاره‌كه سه‌ده‌یه‌ك زیاتره وڵات به‌های مرۆڤایه‌تیی له ده‌ستداوه، پاش پڕۆسه‌كه‌ی ئه‌مریكا كه عێراقیان له ژێر چنگی سه‌ددام رزگاركرد، دۆخی وڵاته‌كه له جیاتی ئارامیی و ئاسووده‌یی هێنده‌ی دیكه ئاڵۆز بوو، ئه‌مجاره‌یان كه‌وته به‌ر چه‌پۆكی ژماریه‌كی زیاتر و ده‌روازه‌ی پاشاگه‌ردانیی به رووی نیشتمانه‌كه‌دا كرایه‌وه. میسرییه‌كان داوای گه‌ڕانه‌وه‌ی په‌یكه‌ری سه‌روملی خاتوونه‌كه‌یان ده‌كه‌نه‌وه‌و حكومه‌تی ئه‌ڵمانیایش رایگه‌یاند ئاماده نییه ئه‌و په‌یكه‌ره بۆ ئه‌وان بگێڕێته‌وه، ئه‌مه خاڵی ململانێ و ناكۆكیی دوو وڵاته له‌سه‌ر كه‌رته په‌یكه‌رێك، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ته‌ماشایه‌كی بارودۆخی عێراق بكه‌ین ده‌بینین رۆژانه سامان و سه‌روه‌تی ئه‌م وڵاته به فیڕۆ ده‌چێت، به دیار چاوی دونیاوه وڵاتێكی ئاوا ده‌وڵه‌مه‌ند له سه‌رچاوه سروشتییه‌كان حه‌په‌لووش ده‌كرێت و ئێستا خێرو سه‌ده‌قه‌ی پێ ده‌شێت. ئه‌مه جگه له به تاڵانبردنی شوێنه‌واره دێرینه‌كانی عێراق، كه وه‌ك باس ده‌كرێت ده‌ستی گه‌وره به‌رپرسانیشی تێدایه و به‌بێ ئاگاداری ئه‌وان ئه‌و پڕۆسه‌ی تاڵان كردنه ئه‌نجام نادرێت. گه‌نده‌ڵیی و دزینی به‌روبوومی وڵات بووه‌ته دیارده‌یه‌كی ئاسایی و كاری رۆژانه، داهاتی وڵاته‌كه‌یش ناشه‌فانانه سه‌رف ده‌كرێت و پشكی شێری ون ده‌بێت، ئه‌وه‌یش بۆ هاووڵاتییان خه‌رج و سه‌رف ده‌كرێت زۆر كه‌متره له‌وه‌ی باس ده‌كرێت. چاره‌نووسیی عێراق و كوردستانیش هه‌ر له ژێر ته‌مومژدایه‌و تا ئێستاش روونبوونه‌وه‌ی ته‌واوی به خۆیه‌وه ده‌دیوه. خه‌ڵكی به شوێن په‌یكه‌رێكی ره‌قوته‌قی بی گیاندا عه‌وداڵه‌و حه‌فتا ساڵه به‌رۆكی به رۆژئاوا گرتووه‌و ناوبه‌ناو ئه‌ڵمانیا به‌گیر ده‌هنێت بۆ په‌یدا كردنه‌وه‌وه‌ی. ئه‌مه هاوكاته له‌گه‌ڵ ره‌وشی ناله‌باری ئێمه، لێره نه‌ك سه‌روه‌تی وڵات ونبووه، به‌ڵكو به‌های مرۆڤایه‌تی و نرخی مرۆڤیش بزر بووه، له‌وێ جه‌سته‌ی بێ گیان، لێره گیان و جه‌سته هه‌ردووكیان نادیارن، گه‌وره‌ترین به‌ها لای خودا خودی مرۆڤه، له عێراق و له په‌نای كۆمه‌ڵه دروشمێك مرۆڤایه‌تیی هه‌ڕاج كراوه‌وه یاری به بوون و كه‌رامه‌تی ده‌كرێت، خه‌ریكه ئه‌مانیش بكرێنه رۆبۆتێك و كۆنترۆڵه‌كه‌یان به‌ده‌ست دزانی خاتوو نه‌فه‌رتیتییه‌وه بێت، ده‌توانین بڵێین: ئاوا بڕوات شناسی مرۆڤ و نیشتمان و سامان و به‌ها به‌رزه‌كانمان هه‌مووی ده‌دزرێن. ده‌نگ و ره‌نگ و جوڵه‌و بیركردنه‌وه‌و تا ده‌گاته بوونمان هه‌مووی ده‌برێت و ده‌بێت چه‌ند ساڵێكی دیكه‌یش خه‌ڵكی وه‌ك په‌یكه‌ره‌كانی : ئه‌خناتوون و نه‌فه‌رتیتی و ئه‌وانی دی به‌شوێنیاندا بگه‌ڕێن.
متمــــانــــه 